10 tys. zł kary za opuszczanie lekcji. MEN zaostrza zasady frekwencji w szkołach

Ministerstwo Edukacji Narodowej przygotowuje istotną zmianę w prawie oświatowym. Od nowego roku szkolnego uczniowie zostaną objęci rocznym limitem nieobecności na zajęciach. Jego przekroczenie może wiązać się z poważnymi konsekwencjami dla rodziców – włącznie z grzywną sięgającą nawet 10 tys. zł.

Obowiązek szkolny w Polsce – obowiązujące przepisy

Konstytucja RP (art. 70) oraz ustawa – Prawo oświatowe – nakładają na każde dziecko obowiązek rozpoczęcia nauki najpóźniej w wieku 7 lat i kontynuowania jej do ukończenia szkoły podstawowej, jednak nie dłużej niż do 18 roku życia.

Na wniosek rodziców edukację można rozpocząć już w wieku 6 lat. Obowiązek szkolny można realizować zarówno w szkołach publicznych, jak i niepublicznych, zagranicznych, dyplomatycznych czy w ramach programów edukacyjnych UE.

Obowiązek nauki po szkole podstawowej

Po ukończeniu szkoły podstawowej uczeń nadal podlega obowiązkowi nauki aż do pełnoletności. Może go realizować poprzez:

– naukę w szkole ponadpodstawowej,

– kwalifikacyjne kursy zawodowe,

– przygotowanie zawodowe u pracodawcy.

Do 18 roku życia nie ma możliwości całkowitej rezygnacji z nauki. Po uzyskaniu pełnoletności prawo do edukacji pozostaje, lecz staje się dobrowolne.

Obowiązek zapewnienia edukacji przez rodziców

Rodzice mają ustawowy obowiązek zapewnienia dzieciom edukacji i czuwania nad ich obecnością na zajęciach. W szczególności muszą:

-zapisać dziecko do szkoły,

– dopilnować regularnego uczęszczania na lekcje,

– stworzyć warunki do nauki w domu,

co roku, do 30 września, poinformować szkołę o sposobie realizacji obowiązku nauki, jeśli dziecko nie uczęszcza do szkoły rejonowej.

Nadzór nad realizacją obowiązku szkolnego sprawują gminy i dyrektorzy szkół, prowadzący odpowiednią ewidencję.

Kary za uchylanie się od obowiązku szkolnego

Niespełnianie obowiązku szkolnego lub nauki podlega egzekucji w trybie administracyjnym.

Najpierw rodzice otrzymują upomnienie – wezwanie do wypełnienia obowiązku, wraz z informacją o możliwości wszczęcia postępowania egzekucyjnego. Jeśli to nie przyniesie skutku, dyrektor szkoły kieruje wniosek do gminy o wszczęcie egzekucji.

Organ egzekucyjny może wówczas nałożyć na rodziców grzywnę – maksymalnie 10 tys. zł jednorazowo i do 50 tys. zł łącznie. Niezapłacone grzywny podlegają umorzeniu, jeśli dziecko zacznie realizować obowiązek. Dotychczas za niespełnianie obowiązku szkolnego uznawano sytuację, gdy uczeń w danym miesiącu opuścił ponad połowę zajęć bez usprawiedliwienia.

Nowe zasady MEN – co się zmienia?

Projekt nowelizacji przewiduje znaczne zaostrzenie dotychczasowych regulacji:

– wprowadzony zostanie limit 25% nieobecności w skali całego roku,

– jego przekroczenie będzie równoznaczne z niespełnianiem obowiązku szkolnego,

– uczeń może zostać nieklasyfikowany już przy 25% nieusprawiedliwionych absencji,

– szkoły nadal będą mogły ustalać własne procedury usprawiedliwień, ale MEN podkreśla, że obowiązkowa obecność na zajęciach jest zasadą.

Dodatkowo powołane mają zostać nowe instytucje: Krajowy Rzecznik Praw Uczniowskich oraz Wojewódzcy Rzecznicy Praw Uczniowskich, którzy będą monitorować przestrzeganie praw ucznia i sytuację w szkołach.

Po co te zmiany? Argumenty MEN

Zdaniem ministerstwa obecny próg 50% nieusprawiedliwionych nieobecności jest zbyt wysoki, aby stanowił podstawę do uznania, że obowiązek szkolny lub nauki nie jest realizowany, bądź do nieklasyfikowania ucznia z powodu braku możliwości wystawienia oceny.

Oznacza on bowiem, że uczeń może opuszczać co drugie zajęcia, co w praktyce prowadzi do poważnych zaległości. Częste absencje powodują narastanie luk w wiedzy i umiejętnościach, które w kolejnych latach edukacji stają się trudne do nadrobienia. Szczególnie widoczne jest to w przypadku przedmiotów wymagających systematycznego opanowywania materiału, jak matematyka – brak opanowania podstaw (np. dodawania) uniemożliwia naukę kolejnych zagadnień, aż po bardziej zaawansowane działania, jak operacje na logarytmach.

Jak to wygląda w innych krajach Europy?

Polska nie jest wyjątkiem, jeśli chodzi o sankcje wobec rodziców za uchylanie się dzieci od obowiązku szkolnego. Podobne rozwiązania funkcjonują w innych państwach.

W Wielkiej Brytanii, gdy liczba nieusprawiedliwionych nieobecności jest równa pięciu dniom – za każdy kolejny dzień może zostać nałożona kara w wysokości 60 funtów (około 300 zł). W Holandii – jest to około 100 euro. W Niemczech wysokość grzywny zależna jest od landu (Bawaria: 1000–2500 euro, Berlin: do 2500 euro, Nadrenia Północna-Westfalia: do 1000 euro za każde dziecko).

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz.U. 2025 poz. 1043)

Ustawa z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U. 2025 poz. 132)

Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw z dnia 8 lipca 2025 r. (UD222)

Źródło Forsal.pl

KOMENTARZE

Wydawca portalu nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy zamieszczanych przez użytkowników. Osoby zamieszczające wypowiedzi naruszające prawo lub prawem chronione dobra osób trzecich mogą ponieść z tego tytułu odpowiedzialność karną lub cywilną.JEDNOCZEŚNIE UŻYTKOWNICY ZAMIESZCZAJĄC KOMENTARZ OŚWIADCZAJĄ, ŻE BIORĄ PEŁNĄ ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA TREŚCI UMIESZCZONE PRZEZ SIEBIE